सर्वैकत्त्व भवतु:

टर्की भन्ने देशले आफ्नो नाम फेरेर तुर्किय राखेको छ । संयुक्त राष्ट्रसंघमा नयाँ पहिचान सहित टर्कीले आफ्नो भाषामा उच्चारण हुने गरि आफ्नो देशको पुनः नामकरण गरेको छ। यो पहिलो घटना भने होइन यस अघि बर्मा भनिने देशले म्यान्मार भनेर नामाकरण गरेको थियो। आफ्नो देशमा पुरानो भूभाग जोड्न लागि यो नामकरण गरिएको थियो।  सन् २०११ देखि श्रीलंकाले पनि व्रिटिशहरुले राख्दिएको सिलोन(शिलोङ्ग संग नझुक्किनु होला) भन्ने नाम फेरेको थियो। चेक गणराज्यले आफ्नो नाम सन् सन् २०१६मा चेजिया राख्यो।  सन् २०१८मा स्वाजील्याण्डले आफ्नो नाम एस्वातिनी राख्यो। अंग्रेजीमा स्वातिहरुको भुमि भनेर दीइएको विदेशी नाम भन्दा आफ्नै भाषामा स्वाज़ीहरुको देश भन्ने अर्थ लाग्ने एस्वातिनी शब्दले नामाकरण गर्यो।   नेदरल्याण्डले पनि अब आफ्नो पुरानो नाम होल्याण्डको पहिचान कायम गर्ने बहस अघि बढाएको छ। अब कुन दिन थाइल्याण्डले पनि आफ्नो नाम फेरेर स्याम(सियाम) नाम राख्ने पहल गर्न सक्छ। इन्डोनेसियाले नुसान्त्रा(नुसान्तरा) नामकरणको लागि कुरा उठान गर्न सक्छ।   यो आलेखको आसय के भने नि, एक ताका अंग्रेज लगायत स्पानिस, पोर्चुगुइज, डच आ...

जन्मदाको क्षण त याद छैन। जन्मने बित्तिकै आँखा खोलेर चिहाउँदै, रुँदै, चिच्याउँदै नै जन्म लिएँ होला। कस्तो घरमा?, कस्तो वर्गमा?, के-कस्तो छिमेकमा?, कुन राष्ट्रमा जन्म लिएँ ? यी यावत कुराहरु थाहै नपाइ, हुर्कदै गएँ। हुर्कदै जाँदा परिवारले, समाजले जे जस्तो मूल्य-मान्यता थमाई दिँदै गयो, त्यसैलाई नै आफ्नो मान्दै अगाडि पनि बढें। खाली जन्मिएको थिएँ, तर वरिपरिको ईरत-गिरत अनुसार मेरो मानसिकता भरिँदै गयो र विचार पनि बन्दै गयो। जन्मिएको देश अनुसारको भाषा पनि सिकें र तोत्ले बोलीमा बोल्न पनि थालें। जानेको नजानेको आफ्नो भावना सम्बोधन भएको छ वा छैन थाहै नपाईकन तोत्ले लवजमा बोल्दै अघि बढें।  मान्छेको शरीर लिएर जन्मिएपछि सिकाइ, पढाइ, ज्ञान संकलन निरन्तर नै चल्ने रहेछ। यसबाट भाग्ने कोशिस असम्भव रहेछ। त्यसै अनुरुप विद्यालयमा भर्ना पनि गरियो, मलाई ‘म’ बन्न नदिनको लागि शिक्षकहरु खटाइएका रहेछन्। उनीहरु पनि आफूभित्रको ‘म’लाई नचिनीकिनै ‘म’लाई धेरै कुरा सिकाउन खोज्दै थिए। अझ सिधा भाषामा भन्नुपर्दा मेरो दिमागमा उनीहरुलाई उचित लाग्ने कुराहरु थोपर्दै थिए। ‘म’लाई के ठिक लाग्छ? रुची के हो ? यी कुराहरु त आमाबाबाले...